W dniu 6 marca 2014 r. w Bethesda w stanie Maryland w Narodowym Instytucie Zdrowia odbyło się sympozjum. Celem sympozjum było zgromadzenie klinicystów i badaczy z różnych środowisk w celu omówienia niedawno odkrytych różnic w funkcjonowaniu układu odpornościowego u pacjentów ze zwyrodnieniem plamki żółtej związanym z wiekiem (AMD) i ich związku ze starzeniem się. Różnice te są ważne do zrozumienia, ponieważ mogą prowadzić do nowych podejść terapeutycznych w leczeniu osób z wysokim ryzykiem wystąpienia AMD.
Dzięki uprzejmości National Eye Institute, National Institutes of HealthUczestnicząc w tym spotkaniu, wszyscy trzej badacze uzyskali wgląd w znaczenie układu odpornościowego w odniesieniu do utrzymania zdrowej siatkówki i spowolnienia postępu AMD.
Najważniejsze punkty spotkania były następujące:
1. Emily Chew, MD (National Eye Institute) dokonała przeglądu klinicznych aspektów choroby, podkreślając, że istnieje wiele stadiów AMD.
Wczesne stadium AMD jest diagnozowane na podstawie średniej wielkości druzów (o szerokości przeciętnego ludzkiego włosa), które można zobaczyć pod siatkówką. U tych pacjentów mogą nie występować żadne zmiany wizualne.
Pośrednie stadium AMD występuje, gdy pacjenci mają większe druzy i pewien stopień wypadania komórek nabłonka barwnikowego siatkówki. U tych pacjentów może nie występować utrata wzroku ani inne objawy.
Późne stadia AMD, które można podzielić na postać suchą (zanik geograficzny), która charakteryzuje się znaczną utratą komórek nabłonka barwnikowego siatkówki i pokrywających je komórek fotoreceptorowych. Obecnie nie ma leczenia tego typu AMD.
Osoby te mogą mieć zmiany, które powodują pogorszenie widzenia. Drugą postacią późnego AMD jest postać mokra (neowaskularna), w której dochodzi do wzrostu nieprawidłowych naczyń krwionośnych pod siatkówką, co może powodować znaczną utratę wzroku. W leczeniu tego typu AMD stosuje się leki anty-VEGF, które blokują wzrost tych naczyń i pomagają utrzymać dobrą ostrość wzroku.
2. Anand Swaroop, PhD (National Eye Institute) dokonał przeglądu genetyki AMD i podsumował pracę wielu laboratoriów. Obecnie wiadomo, że istnieje ponad 20 różnych genów związanych z AMD. Geny te należą do kategorii związanych z aktywacją układu dopełniacza, szlakiem cholesterolowym, angiogenezą, macierzą zewnątrzkomórkową i szlakami sygnałowymi. Wiele z tych genów ma działanie addytywne, co oznacza, że jeśli u pacjenta występuje więcej niż jeden gen wysokiego ryzyka, prawdopodobieństwo wystąpienia AMD wzrasta. Chociaż dowiedzieliśmy się wiele o ważnych genach, nadal nie mamy żadnych terapii genowych, które mogłyby być stosowane w leczeniu AMD.
3. Sześciu różnych prelegentów przedstawiło swoje dane dotyczące zwierzęcych modeli AMD i zgodzono się, że nie ma "idealnego" modelu, ponieważ większość zwierząt nie ma plamki żółtej, regionu siatkówki, który jest najbardziej dotknięty AMD. Jednak nadal można się wiele nauczyć, korzystając z modeli, którymi dysponujemy, ponieważ jeśli uda nam się lepiej zrozumieć podstawowe szlaki, możemy je zablokować lub zmodyfikować, aby zapobiec uszkodzeniom.
4. Jayakrishna Ambati, PhD (University of Kentucky) przedstawił dane pokazujące, że w komórkach nabłonka pigmentu siatkówki występuje niedobór enzymu o nazwie DICER1, co prowadzi do zwiększonej aktywacji stanu zapalnego za pośrednictwem kompleksu białkowego zwanego inflammasomem. Opisał niektóre szlaki sygnałowe, które są zaangażowane w aktywację inflammasomu. Jest to ważne, ponieważ szlaki te mogą stać się celem w leczeniu suchej postaci AMD.
5. Jae Jin Chae, PhD (National Human Genome Research Institute) również mówił o roli, jaką stan zapalny odgrywa w rozwoju AMD. W przedstawionych danych dokonano przeglądu szlaków związanych z aktywacją inflammasomów, która jest pierwszym krokiem w kaskadzie zdarzeń prowadzących do chorób zapalnych. Zidentyfikowano receptor wyczuwający wapń (CASR), który wyzwala aktywację NLRP3, kluczowego składnika inflammasomu. Zrozumienie, jak działa ta seria zdarzeń, pozwala naukowcom opracować leki blokujące lub zakłócające ten szlak, a tym samym zmniejszające poziom stanu zapalnego.
M. Cristina Kenney, MD, PhD
Profesor i dyrektor badań okulistycznych
Szkoła Medyczna, Wydział Okulistyki
Uniwersytet Kalifornijski, Irvine
